نشست علمی امکان سنجی تاسیس قاعده ترجیح جنسیتی در فقه با تاکید بر فقه حکمرانی یکشنبه هفتم بهمن ماه به همت گروه فقه امور زنان و خانواده پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار برگزار شد.
در این نشست که دبیر علمی آن حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر مهدی داودآبادی دبیر پژوهشکده فقه اجتماع، فرهنگ و سلامت پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بود حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسین بستان در ابتدای بحث خود پس از بیان پیشینه ی فقهی این مبحث مقدمتاً نکاتی پیرامون باب تزاحم و مرجهات آن افزود و گفت این مرجهات در مقام جعل حکم نیست بلکه در باب امتثال امر می باشد و این ترجیح(ترجیح جنسیتی) ازنوع ترجیح بعض المکلفین به بعض دیگر است مثل ترجیح سنی، ترجیح دینی و مرهبی، ترجیح بر اساس انسبیت و … .
سپس گفت: ما سوال اصلی مان را (آیا جنسیت میتواند از مرجحات باشد یا نه؟ ) در دو بع فردی و اجتماعی بحث میکنیم.
برای پاسخ به این سوال ما باید مولفه های اصلی جنسیت را بشناسیم و بر اساس آن نظریاتی را مطرح کنیم.
ایشان ۵ مولفه براپی شناخت ملاک بیان کردند:
- تفاوت های تکوینی زن و مرد
- تفاوت های جنسی
- تقاوت های زیست شناسی (قدرت/ تولید مثل)
- تفاوت های روانشناختی(عقل/عواطف)
- تفاوت های اجتماعی و برساختی(حقوق)
بر اساس ملاکات بالا۵ نظریه را بررسی میکنند
- تمایز عقلی: در ادله شاخص های کامل عقل مشخص نشده و نمی دانیم منظور از عقل مطلق عقول است یا منظور عقل خاصی است و مثلذعام تخصیص خورده ای است که مصداق تخصیص خورده آن قابل تشخیص نیست.
- تمایز عاطفی: برای اثبات این فرضیه می توان از ادله ای که تقدم احسان بر مادر نسبت به پدر، ترجیح دختر بر پسر در بحث اولاد و مباحث پیرامون حضانت فرزند خردسال اساره دارند را استفاده کرد.
- تمایز بدنی: این امر وجدانی است که در بعضی امور این ملاک تقسیم کارها است و برای عقل این مطلب قابل قبول است ولی می توان به ادله خاص مثل حکم جهاد بر مردان استفاده کرد.
- تمایز جنسی: این مبحث را می توان به مبحث عفاف مرتبط کرد و از ادله آن که ظاهرا کامل است استفاده کرد.
- تمایز حقوقی: میتوان از روایات پیرامون تفاوت ارث بین زن ومرد، وجوب تامین هزینه زندگی بر مرد و تفاوت مسولیت زن و مرد در اسلام استفاده کرد.
در پایان بحث دکتر دهقان و خانم دکتر برقعی حول این ملاک ها سوالاتی را مطرح کردند