مجله الکترونیکی «فقه روابط بین‌الملل؛ چیستی، ابعاد و چالش‌ها» اگرچه تنها به بخشی از موضوعات مرتبط با روابط بین‌الملل می‌پردازد؛ لکن در بخش نمایه مقالات، تلاش شد تا تمام مقالاتی که به نحوی با فقه روابط بین‌الملل ارتباط دارند لیست شوند تا پژوهشگران بتوانند به‌راحتی، مطالب مورد نظر خود را بیابند.
نمایه این مقالات در زیر می‌آید:🔻 ادامه …
فضای مجازی آن قدر سریع و پرشتاب پیش آمد که فرصت کمی برای تأمل و گفتگو برای واکاوی شیوه حکمرانی صحیح آن وجود داشت. هر قدر که برای حکمرانی فضای مجازی گفتگو و بحث می‌شود، باز موضوع و عرصه جدیدی از این فضا به وجود می‌آید که بحث‌های پیشین را با چالش مواجه می‌کند. همین امر حکمرانی فضای مجازی را امری دقیق، دشوار و نیازمند به سرعت در تصمیم‌گیری قرار می‌دهد.
🔹حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مجید مبینی مقدس، هم به لحاظ جایگاه حقوقی و هم به لحاظ شخصیت حقیقی، از اهالی رسانه به شمار می‌آید؛ چه ازاین‌حیث که عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه ادیان است و چه از این نظر که در شبکه‌های اجتماعی حضوری فعال دارد و کانال «روشنا»ی وی در ایتا، مدت‌هاست از معدود رسانه‌های مباحث روشی مرتبط با علوم اسلامی است.
🏷وی از مهم‌ترین چالش‌های حکمرانی در فضای مجازی را نگارش قوانین این حوزه بر اساس رویکرد حداقلی به فقه می‌داند؛ رویکردی که در آن، صرف عدم مخالفت با شارع، برای مشروعیت یک قانون کافی است و تلاشی برای کسب موافقت شارع نمی‌شود.
مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با وی در موضوع چیستی، ابعاد و چالش‌های فقه حکمرانی در فضای مجازی، از نگاه شما می‌گذرد:🔻 ادامه …
گروه فقه اجتماع، اخلاق و تربیت پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر در نشست علمی به بررسی موضوعی نو و حساس در تعلیم و تربیت اسلامی با عنوان «تربیت جنسی کودکان از منظر فقه» پرداخت.
🔹در این نشست اساتید حوزه فقه و علوم تربیتی، تربیت جنسی را مجموعه‌ای برنامه‌ریزی‌شده برای آشنایی مربیان آموزشی و کودکان با هنجارهای دینی و تقویت انگیزه‌های درونی دانستند که باید در سه سطح فقهی مورد توجه قرار گیرد: استخراج نظام تربیتی از منابع دینی، پاسخ به مسائل شرعی و بهره‌گیری از رویکردهای تربیتی در اجتهاد.
🔹همچنین بر اهمیت شناخت شخصیت جنسیتی، روابط عاطفی و معیارهای زندگی مشترک، ضرورت ایجاد شبکه پژوهشی منسجم و توسعه فناوری‌های نرم اجتماعی در این حوزه را تاکید شد و ضعف‌های موجود مورد نقد قرار داد.
🏷 این نشست نقطه آغازی برای گسترش مباحث تربیت جنسی مبتنی بر فقه اسلامی است که می‌تواند جایگزینی بومی و مؤثر در برابر الگوهای غربی باشد.
مشاهده متن کامل به همراه صوت این نشست علمی:🔻 ادامه …
نظریه همروی، نظریه‌ای است که دکتر سید صادق حقیقت، برای آشتی میان فقه سیاسی و فلسفه سیاسی ارائه داده است. این نظریه که ابتدا فقط برای آشتی میان این دو دانش در علوم سیاسی ارائه شده بود، سپس گسترش یافت و برای آشتی میان سنت و تجدد و دیگر موضوعات نیز پیشنهاد گردید.
🔹اما باید پرسید نسبت میان این نظریه و رویکردهای حداقلی و حداکثری به دین چیست؟ آیا نظریه همروی به یکی از این دو رویکرد گرایش دارد یا اینجا نیز در میانه می‌ایستد؟
🏷صاحب این نظریه، همروی را دارای مرزبندی روشنی با فقه حداقلی و فقه حداکثری می‌انگارد. به باور او، این نظریه حتی با برخی نظریاتی که در میانه فقه حداقلی و حداکثری مطرح شده‌اند نیز تفاوت دارد.
مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با استاد پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی و پژوهشگر برجسته اندیشه سیاسی، از نگاه شما می‌گذرد:🔻 ادامه …
فضای مجازی اگرچه برای بسیاری روشن است و مسائل فقهی آن نیز سال‌هاست که مورد بحث و گفتگوی علمی قرار می‌گیرد؛ اما آیا این امر به معنای وجود یک باب فقهی به نام «فقه فضای مجازی» است؟ به دیگر سخن، آیا فقه فضای مجازی، تعداد مسائل لازم برای تشکیل یک باب فقهی را دارد؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا محمودی، عضو هیئت‌علمی دانشکده محلاتی قم که از پژوهشگران فقه رسانه و فضای مجازی به شمار می‌آید، مشکل پیشینی تری را مطرح می‌کند.
او اساساً واژه «فضای مجازی» را نادرست می‌داند و بر همین اساس، هر آنچه بر این واژه مترتب می‌شود مانند «فقه فضای مجازی» را هم برنمی‌تابد. او البته فارغ از مسئله نام‌گذاری، موضوعات گوناگونی را ذیل فقه فضای مجازی مطرح می‌کند؛ فقهی که به باور او، یک باب فقهی مستقل به شمار نمی‌آید.
مشروح این گفتگوی اختصاصی، در پی می‌آید: ادامه …
حجت‌الاسلام دکتر محمّدمهدی کریمی‌نیا، استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم و عضو شورای علمی گروه «فقه سلامت و پزشکی» پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر است. وی که دارای مدرک سطح چهار (دکتری) فقه و اصول از حوزه علمیّه قم و نیز دکتری رشته «قرآن و علوم» با گرایش «قرآن و حقوق» از دانشگاه جامعة المصطفی (ص) العالمیة است، تألیفات و پژوهش‌هایی متعددی در «فقه پزشکی» است.
🔹مهم‌ترین تألیف وی در این زمینه، کتاب «تغییرجنسیّت از منظر فقه و حقوق» و «تغییرجنسیّت با تأکید بر دیدگاه امام خمینی ره» است. از او حدود سیصد مقاله و بیست جلد کتاب منتشر شده است. یکی از حوزه‌های مورد علاقه وی در فقه پزشکی، بررسی فقهی سلول‌های بنیادی است. با او پیرامون کاربست‌های سلول‌های بنیادی گفتگو کردیم و او به‌تفصیل و با جزئیات این کاربست‌ها را بیان کرد.
مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با عضو شورای علمی گروه فقه سلامت و پزشکی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، در پی می‌آید:🔻 ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد قطبی، سال‌هاست که هم علاقه‌مند به فضای مجازی است، هم در این حوزه پژوهش می‌کند و هم تاکنون کسب‌وکارهای زیادی را در این فضا حمایت کرده است. ریاست بر کارگروه هنر و صنایع خلاق مرکز تحقیقات اسلامی مجلس هم تجربیات زیادی را در امر قانون‌گذاری برای او به ارمغان آورده است.
🔹با رئیس خانه خلاق و نوآوری اشراق، پیرامون ابعاد قانون‌گذاری در مورد فضای مجازی گفتگو کردیم. او در ضمن مطالبی، به این نکته اشاره کرد که در میانه رها نمودن فضای مجازی و قانون‌گذاری برای آن، راه‌حل میانه‌ای نیز وجود دارد که دنیا سال‌هاست از آن برای حکمرانی در فضای مجازی استفاده می‌کند.
مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با رئیس کارگروه هنر و صنایع خلاق مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، در زیر می‌آید:🔻 ادامه …
خشونت علیه زوجه سال‌هاست که در ادبیات فقهی و حقوقی زنان مطرح است و مفاهیمی نظیر تجاوز به زوجه و صورت‌بندی انواع خشونت علیه زن، زائیده این گفتمان است. در مقابل اما نوعی دیگر از خشونت، تحت عنوان خشونت علیه زوج نیز قابل تصور است درحالی‌که کمتر در ادبیات فقهی و حقوقی بدان پرداخته شده است. این موضوع را با خانم دکتر ناهید سلیمی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده زن و خانواده در میان گذاشتیم.
این نویسنده و زن‌پژوه معتقد است خشونت علیه زوج در ادبیات فقهی ما مورد واکاوی قرار گرفته است اما ایجاد این اصطلاح، توسط جوامعی صورت گرفته است که همجنس‌بازی و ارتباط جنسی بین دو مرد را تجویز می‌کنند.
مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با این عضو هیئت‌علمی پژوهشکده زن و خانواده از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …
اشاره: حکمرانی فضای مجازی، چالش دهه‌های اخیر بسیاری از کشورهای دنیا است. اهمیت این موضوع موجب شده است تا کتاب‌های زیادی پیرامون آن نگاشته شود.
در زیر، نمایه کتاب‌های نگاشته شده در این موضوع می‌آید:🔻 ادامه …
مسئله کرامت و تعبیر «حق کرامت» چند دهه‌ای است که در مباحث فقهی نیز جای خود را باز کرده است. نگارش کتاب «اصل کرامت انسان به‌مثابه قاعده‌ای فقهی»، گام مهمی در تئوریزه کردنِ فقهی این قاعده بود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیف‌الله صرامی از مخالفین حق کرامت است. او معتقد است اساساً تعبیر حق کرامت نادرست است و از طرفی، هیچ جعل شرعی نمی‌تواند مخالف با حق کرامت باشد. این استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم البته تنافی اطلاق اثباتی برخی احکام با کرامت را بلااشکال می‌داند.
مشروح گفتگوی صریح و اختصاصی فقه معاصر با مدیر پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در موضوع احکام فقهی مخالف با حق کرامت، به‌قرار زیر است:🔻 ادامه …