موضوع‌شناسی، دانشی نو، اثر تحقیقی و فقهی است که توسط جناب آقای استاد عباس ظهیری تألیف و تدوین شده است. انتشارات مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم این اثر را در ۲۰۸ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۸ چاپ و منتشر کرده است. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه …
رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها در دیدارها و سخنرانی‌هایی که با نخبگان، دانشمندان و مردم داشته‌اند به موضع قاطعانه جمهوری اسلامی درباره حرمت شرعی استفاده از تسلیحات هسته‌ای تأکید کرده‌اند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مهرماه ۱۳۹۸ در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور تأکید کردند: ما با وجود اینکه می‌توانستیم در این راه قدم برداریم، بر اساس حکم اسلام عزیز کاربرد این سلاح را حرام قطعی شرعی اعلام کردیم، بنابراین هیچ دلیلی ندارد که برای تولید و نگهداشت سلاحی که استفاده از آن مطلقاً حرام است، هزینه کنیم. در فقه شیعه، هر فتوایی باید مستند به ادله قطعی شرعی باشد و این فتوای مهم و تأثیرگذار نیز از این قاعده مستثنا نبوده و بدون تردید بر ادله محکم شرعی استوار است. بر همین اساس برای واکاوی دلایل قطعی حرمت شرعی تولید و انباشت سلاح‌های هسته‌ای و یا سلاح‌های غیرمتعارف با آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:🔻 ادامه …
تشکیل یک باب فقهی کارآمد و روشمند، نیازمند تبیین مبانی، پیش‌فرض‌ها، قواعد فقهی اختصاصی و شبکه مسائل آن است. در این میان، قواعد فقهی اختصاصی کمک می‌کند تا آن باب فقهی، روشمند و منضبط شده و استدلال‌های موجود در آن، منسجم و ضابطه‌مند باشند. حجت‌الاسلام دکتر سید حمید جوشقانی، دبیر گروه فقه اقتصاد پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، در این یادداشت اختصاصی به بیان برخی از قواعد فقه اقتصاد و ابعاد آن پرداخته است. مشروح یادداشت اختصاصی عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد جامعه المصطفی قم، در پی می‌آید. ادامه …
تقسیم انرژی به انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی‌های تجدیدناپذیر، تقسیمی نوپدید است. چرایی نوپدید بودنِ این تقسیم نیز روشن است؛ زیرا انرژی‌های تجدیدپذیر در گذشته، از انرژی بادی فراتر نرفته و لذا آن‌چنان مهم و موضوع گفتگو نبوده‌اند. در دهه‌های اخیر اما با افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدناپذیر در کنار پیدایش انواع جدیدی از این نوع انرژی مانند انرژی خورشیدی، نقش این نوع انرژی در زندگی بشر امروز را اهمیتی بیش‌ازپیش بخشیده است. به همین مناسبت، خبرگزاری مهر، در گفتگو با محمدمهدی صدیقی، به واکاوی مفهوم دقیق انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته است.
مشروح این گفتگو، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …
تکالیف شهروندی با تکالیف فقهی متفاوت است؛ چرا که می‌خواهد تکالیفی را نه برای عموم مردم و نه برای مسلمانان، بلکه صرفاً برای شهروندانی که تابعیت یک کشور را دارند بار کند. اگرچه حقوق شهروندی و فقه حقوق شهروندی در سال‌های اخیر، تااندازه‌ای شناخته شده است اما تکالیف شهروندی و فقه تکالیف شهروندی، مفهومی به‌غایت نوپدید است. همین نوپدید بودنِ آن در کنار دیگر مباحث نوینی که مطرح می‌کند چالش‌هایی را برای فقه‌پژوهان به دنبال می‌آورد که مناسب است پیش از تشکیل این باب فقهی، مورد واکاوی و آسیب‌شناسی قرار گیرند. حجت‌الاسلام مصطفی دُرّی، قائم‌مقام و معاون پژوهش پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، در این گفتگوی اختصاصی، به واکاوی این چالش‌های می‌پردازد. وی معتقد است مخالفین فقه تکالیف شهروندی هم در میان سنتی‌ها هستند و هم در میان نواندیشان. به باور وی، مهم‌ترین چالش این باب فقهی نوپدید، بیان ابعاد و حدود و ثغور دقیق است. او در این مصاحبه تفصیلی، توضیحات بیشتری پیرامون این باور خود می‌دهد.
مشروح این گفتگو، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …
فقه انرژی هم به آب می‌پردازد، هم به برق، هم به گاز و هم به نفت و انرژی‌های هسته‌ای و خورشیدی؛ اما به همه اینها از منظر تولید انرژی می‌پردازد؛ بااین‌وصف، اینکه فقط محیط‌زیست یا منابع طبیعی هم به مقولاتی نظیر آب می‌پردازد، به معنای همپوشانی فقه انرژی با این ابواب نیست؛ چرا که آنچه در مثل آب، در فقه انرژی مورد گفتگو قرار می‌گیرد، آب به‌عنوان منبع تولید انرژی است نه آب با رویکرد محیط زیستی یا منابع طبیعی و یا حتی زیبایی‌شناسی و معماری. همین امر، فقه انرژی را به‌رغم اشتراک موضوعی با برخی ابواب فقهی، از آنها جدا می‌سازد.
مشاهده متن کامل پرونده🔻🔺 ادامه …
مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید منیرالدین حسینی، پدر جریان موسوم به «فرهنگستان» در کشور است؛ جریانی که سودای شیوه و محتوایی جدید در علوم انسانی و غیرانسانی را در سر می‌پرورانند. یکی از عرصه‌های مهم ورود مرحوم حسینی به علوم جدید، دانش اقتصاد بود. حجت‌الاسلام حسین مهدی‌زاده، نویسنده و پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی، در این یادداشت اختصاصی، گزارشی کوتاه از تلاش‌های مرحوم حسینی پیرامون اقتصاد اسلامی را ارائه کرده است. ادامه …
انرژی‌های تجدیدناپذیر آن قدر مهم هستند که شاید بتوان گفت غالب جنگ‌های صد سال اخیر، بر سر مالکیت و استفاده از آنها بوده است. در سال‌های اخیر، علی‌رغم گسترش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، اما هنوز هم انرژی‌های تجدیدناپذیر، اهمیت خود را دارا هستند. یکی از مباحث پیرامون انرژی‌های تجدیدناپذیر، مسئله مالکیت آنهاست؛ اینکه مالکیت آنها با کیست؟ و آیا نسل‌های آینده نیز سهمی از آنها دارند یا خیر؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدعلی فقیهی، حکومت را مالک این انرژی‌ها می‌داند. وی درعین‌حال معتقد است نسل‌های آینده نیز در این انرژی‌ها سهیم هستند و لذا نسل فعلی حق ندارد به‌گونه‌ای از آنها استفاده کند که حق نسل‌های آینده تضییع شود. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با این استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …
تکالیف شهروندی، هر اندازه مفهوم جدیدی است که بیش از چند دهه از عمر آن نمی‌گذرد اما تکالیف شهروندی در فقه اسلامی، از آن هم نوپاتر است و به‌سان طفلی می‌ماند که هنوز مراحل کودکی خود را طی می‌کند. در فقه اسلامی، اگرچه بحث از «تکالیف»، عمری به درازنای عمر فقه دارد؛ لکن تکالیفی که به‌موجب «شهروندی» ایجاد می‌شوند، مفهوم جدیدی است که نیازمند گفتگو و واکاوی بیشتری است. حجت‌الاسلام محمدصادق ابراهیمی، دانش‌آموخته حقوق جزای جامعه المصطفی قم، در این یادداشت اختصاصی، در پی واکاوی این مفهوم نوپدید فقهی و حقوقی است. ادامه …
حجت‌الاسلام دکتر سعید فراهانی اگرچه بیشتر به مباحث اقتصادی شهره است؛ اما او سال‌هاست که در حوزه منابع طبیعی، به تدریس و پژوهش می‌پردازد. مدیر دانشکده مدیریت دانشگاه قم در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر، به بررسی مالکیت انرژی‌های تجدیدناپذیر پرداخته است. وی معتقد است انرژی‌های تجدیدناپذیر جزء معادن به‌حساب می‌آیند و لذا نظریات گوناگون فقها دررابطه‌با مالکیت معادن، در مورد مالکیت این نوع انرژی‌ها نیز مطرح می‌شود. عضو شورای علمی گروه فقه محیط‌زیست و منابع طبیعی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، علی‌رغم این اختلاف‌نظرها اما مالکیت نسل آینده در انرژی‌های تجدیدناپذیر را امری قطعی و روشن می‌انگارد. مشروح این گفتگوی اختصاصی، در پی می‌آید. ادامه …