حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مجید رضایی دوانی، زاده ۱۳۳۹ کازرون، یکی از مهم‌ترین پژوهشگران و اساتید فقه اقتصاد کشور به شمار می‌آید. عضو توأمان شورای فقهی بورس و بانک مرکزی، در این یادداشت شفاهی، به دنبال بیان مهم‌ترین چالش‌های فقه اقتصاد است. به باور این عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید، عدم فهم موضوعات اقتصادی و ناآشنایی با علوم روز، از مهم‌ترین چالش‌های فقه اقتصاد به شمار می‌آیند.
مشاهده کامل یادداشت شفاهی متن: 🔻 ادامه …
وظیفه اصلی حوزه علمیه، بسط و گسترش ابواب فقهی در جامعه و تعیین شرایط و ضوابط حکومت دینی برای اداره جامعه است. در همین راستا حوزه‌های علمیه باید کمیته‌ای متشکل از نخبگان و نظریه‌پردازان برای تدوین علمی بحث فقه حکومتی تشکیل دهند.
بدین منظور پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل برای تبیین نقشه راه در این موضوع، سلسله مصاحبه‌هایی را با مدیران حوزه‌های علمیه سراسر کشور انجام می‌دهد.
این بار با مدیر حوزه علمیه استان قزوین جناب حجت‌الاسلام علی عباسی به گفت‌وگو نشسته‌اند. ایشان معتقدند شیعه دارای فقهی کارآمد است؛ یعنی فقه ما در هر زمانی دارای کارایی کافی است.
وظیفه این کارایی روشن کردن وظایف ما در مقابل حکومت، افراد جامعه، دشمنان و مستضعفان است. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح مطالب مطرح شده در این گفت‌وگو است:🔻 ادامه …
کرسی علمی‌ترویجی با موضوع «تعریف و روش مذهب اقتصادی اسلام»، روز شنبه ششم آذر ۱۴۰۰، توسط گروه اقتصاد پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به‌صورت مجازی برگزار شد. در این نشست که به دبیری حجت‌الاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید حسین میرمعزی، به ارائه بحث پرداخت. ناقدان این نشست نیز حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر غلامرضا مصباحی مقدم و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مجید رضایی دوانی بودند. گزارش تفصیلی این نشست، از نگاه شما می‌گذرد:🔻 ادامه …
حجت‌الاسلام محمد سعید جواهری، معاون علمی‌پژوهشی مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، به بیان چیستی، چرایی و اهمیت علم موضوع‌شناسی احکام فقهی پرداخت و اظهار داشت: منظور از موضوع‌شناسی این است که ابعاد و زوایای یک گزاره فقهی غیر از آنچه محمول قضیه بوده و به‌عنوان حکم نامیده می‌شود، مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد؛ بنابراین پژوهشگران در این عرصه باید حول محور عناصر تشکیل‌دهنده موضوعات و نیز قیود و شروط دخیل در موضوع به تحقیق و پژوهش بپردازند.
معاون علمی‌پژوهشی مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی با بیان اینکه قلمرو موضوع‌شناسی احکام فقهی بسیار گسترده و پهناور است، افزود: در میان حوزویان مشهور شده است که تعیین موضوع و مصداق شأن فقیه نبوده و از دایره فتاوای مراجع تقلید خارج است؛ این سخن تا جایی صحت دارد که مراد، تعیین مصادیق جزئی باشد.
مشاهده متن کامل گفتگو: ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسین میرمعزی از دهه هفتاد که تحصیلات خود را در رشته اقتصاد در دانشگاه مفید آغاز کرد تاکنون در عرصه اقتصاد اسلامی و فقه اقتصاد، به پژوهش و تدریس مشغول است. یکی از مهم‌ترین کتاب‌های وی در عرصه اقتصاد اسلامی، کتاب «فلسفه اقتصاد اسلامی» است که توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد و جوایزی را نیز برای وی به همراه داشت. خبرگزاری مهر، در خصوص این کتاب، گفتگویی با وی ترتیب داده است که از نگاه شما می‌گذرد. شایان ذکر است که این گفتگو در مراحل پایانی پژوهش این کتاب و پیش از انتشار آن، انجام شده است.
مشاهده متن کامل گفتگو:🔻 ادامه …
روزنامه فرهیختگان در گفتگو با استاد سید سجاد ایزدهی، به بحث پیرامون موضوع فقه، حدود آن، مقتضیات زمان و نحوه تطبیق آن با حکمرانی پرداخته است. بخشی از این گفتگو، به چالش‌های جریان نواندیشی در موضوع‌شناسی در فقه معاصر اختصاص پیدا کرده است که در زیر می‌آید:🔻 ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسین میرمعزی، سال ۱۳۴۰ در تهران متولد شد و پس از اخذ مدرک دیپلم، در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه پلی تکنیک پذیرش شد. وی بعد از انصراف از دانشگاه از سال ۱۳۶۲ وارد حوزه علمیه قم شد و پس از گذراندن دوره سطح، در دروس آیات عظام تبریزی، وحیدخراسانی، زنجانی و موسوی اردبیلی شرکت نمود. تحصیلات دانشگاهی ایشان در رشته اقتصاد دانشگاه مفید تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه یافت. همکاری با گروه فقه و نظام اقتصادی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیریت گروه اقتصاد، ریاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی و نیز تدریس دروس سطح عالی حوزوی از جمله فعالیت‌های علمی پژوهشی ایشان است. از ایشان چندین کتاب و مقاله انتشار یافته است که برای نمونه می‌توان از «اسلام و چالش‌های اقتصادی»، «فلسفه اقتصاد اسلامی، «اقتصاد کلان با نگرش اسلامی» و «ساختار کلان نظام اقتصادی اسلام» نام برد. وی هم اکنون عضو هیئت علمی گروه «اقتصاد اسلامی» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیر پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و وروحانیت است. با او پیرامون اقتصاد و تأثیر آن در سبک زندگی اسلامی گفتگو کردیم که مشروح آن، در پی می‌آید: ادامه …
مشهور است که باید موضوعات را به مردم واگذار کرد و فقیه صرفاً به بیان حکم شرعی بپردازد. آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی اما معتقد است این گزاره دقیق نیست. رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر قائل است که هم باید بین موضوع و مصداق فرق گذاشت و هم اینکه انواع موضوعات را یکسان ننگریست. استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، برای بیان مرجع تشخیص موضوعات فقهی، مقدمه مفصلی را بیان کرد که پایه اصلی آن، بر تفاوت مهم و جدی میان موضوع و مصداق بود. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، از نگاه شما می‌گذرد:🔻
چند سال پیش، آیت‌الله سید محمدجواد علوی بروجردی، از مدرسان دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با نفی وجود مکتبی به نام مکتب اقتصاد اسلامی، تأکید کرد اسلام مکتب اقتصادی طراحی نکرده است. در این میان، نظرات گوناگونی در موافقت یا مخالفت با این نظریه مطرح شد. یکی از مخالفین این نظریه، حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) است. وی در گفتگو با فارس، به تشریح تفاوت‌های مبانی نظری اقتصاد سرمایه‌داری و اقتصاد اسلامی پرداخت و ویژگی‌های مکتب اقتصاد اسلامی و تفاوت آن با علم اقتصاد را تبیین کرد. مشروح این گفتگو از نگاه شما می‌گذرد:🔻 ادامه …
موضوع‌شناسی، یک دانش است یا یک عرصه مطالعاتی؟ چنین چیزی روشن نیست. اما آنچه مشخص است این است که برای کشف حکم شرعی، حتماً باید موضوع آن، روشن باشد. این امر نیازمند شناخت دقیق موضوع حکم است که از آن، به موضوع‌شناسی یاد می‌شود. موضوع‌شناسی سابقه‌ای به دیرینگی دانش فقه دارد؛ چرا که فقیهان برای بیان احکام شرعی، ناگزیر از شناخت موضوعات این احکام بوده‌اند؛ اما گستردگی و پیچیدگی موضوعات معاصر، اهمیت آن را دوچندان کرده و البته چالش‌های فراروی آن را نیز افزون کرده است. برخی از کتاب‌های مهم در موضوع‌شناسی در مطالب مستقلی، گزارش شدند. همچنین مهم‌ترین مقالات موضوع‌شناسی، در نمایه مقالات لیست شدند. کتاب‌هایی که به موضوع‌شناسی موضوعات مهم فقه معاصر پرداخته بودند نیز در ضمن گزارش مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، بیان گردیدند. در این گزارش اما، به بیان کتاب‌هایی می‌پردازیم که موضوع‌شناسی را به‌صورت کلی و نه به‌صورت یک تک موضوع و با تمرکز بر فقه معاصر، مورد واکاوی قرار داده‌اند. در ادامه علاوه بر کتاب‌ها، مهم‌ترین پایان‌نامه‌هایی که موضوع‌شناسی را به نگاهی کلی و البته مختص به فقه معاصر مورد بحث قرار داده‌اند را لیست کرده‌ایم. ادامه …