علم موضوع‌شناسی (فقه الموضوعات) کتابی است که توسط دکتر محمدجعفر لنگرودی نگاشته شده و انتشارات گنج دانش آن را در ۱۶۸ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۷ در تهران، چاپ و منتشر کرده است. این کتاب، حاوی نکاتی گوناگون در قالب شش اصل کلی پیرامون موضوع‌شناسی است. باری، قلم نویسنده و نوع ورود و خروج او به مباحث، حاکی از این است که صرفاً در مقام بیان جستارها و نکاتی پیرامون موضوع‌شناسی بوده است نه نوشته‌ای منسجم و دارای ارتباط روشن بین مطالب. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه …
موضوع‌شناسی اگرچه سابقه نسبتاً زیادی دارد و اساساً کشف حکم شرعی بدون توجه به موضوع آن، ممکن نیست؛ اما پیچیدگی موضوعات در دنیای مدرن، آن‌چنان شده است که موضوع‌شناسی موضوعات جدید فقه معاصر، امری به‌غایت دشوار و ذوابعاد گردیده است. یکی از پرسش‌ها دراین‌رابطه، این است که اساساً مرجع تشخیص موضوعات مسائل جدید دانش فقه کیست؟ آیا فقیه است یا مکلف یا کارشناس خبره یا شورای کارشناسان یا…؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین، استاد و مدیر سابق مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) تهران که سال‌هاست در زمینه فقه نظام و ابعاد فقه‌های معاصر به تدریس و پژوهش می‌پردازد، در این یادداشت اختصاصی، به واکاوی این مسئله پرداخته است. ادامه …
«نقش موضوع‌شناسی در فقه»، عنوان کتابی است که توسط جناب آقای طه سمیعی نگاشته شده و مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه آن را در ۸۰ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۷ در اصفهان، منتشر کرده است. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه …
مصطفی دُرّی، سال‌هاست که به پژوهش در فقه‌های معاصر و مسائل و مبادی آنها می‌پردازد. نگارش کتاب‌ها و مقالات گوناگون در فقه مدیریت شهری، فقه هنر، فقه محیط‌زیست و روش‌شناسی فقه معاصر، وی را به یکی از مهم‌ترین کارشناسان فقه‌های معاصر بدل کرده است. با او پیرامون آینده موضوع‌شناسی احکام فقهی گفتگو کردیم. او معتقد است در آینده، دیگر فقیهی که متخصص در همه ابواب فقه باشد نخواهیم داشت، چه رسد به جامع معقول و منقول. قائم‌مقام پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، درعین‌حال معتقد است که فهم موضوع و ابعاد آن، صرفاً باید توسط فقیه صورت پذیرد و صرف بیان موضوع توسط کارشناس، نمی‌تواند به منزله موضوع‌شناسی فقهی قلمداد شود. مشروح گفتگوی جذاب و اختصاصی فقه معاصر، با این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …
اشاره موضوعات فقهی اگرچه سابقه‌ای به درازای دانش فقه دارند؛ اما مسئله «موضوع‌شناسی»، امری است که در بیش از سه دهه از ایجاد گفتمان آن در حوزه علمیه نمی‌گذرد. باتوجه‌به ایجاد موضوعات جدید در دانش فقه، این پرسش به وجود … ادامه …
اشاره موضوع‌شناسی احکام فقهی، از مقوله سهل و ممتنع است. در ابتدا، امری آسان به نظر می‌رسد که سابقه‌ای ۱۴۰۰ساله دارد؛ اما وقتی با ابعاد گوناگون موضوعات، به‌خصوص موضوعات جدید مواجه می‌شویم، به‌دشواری کشف آن موضوع پی می‌بریم. برای فهم … ادامه …
اشاره: حجت‌الاسلام دکتر سید طاها مرقاتی‌خوئی، زاده ۱۳۳۹ خوی است. وی همزمان با تحصیلات حوزوی، دکترای فقه مبانی حقوق را نیز از دانشگاه فردوسی مشهد دریافت کرد. او علاوه بر تدریس و پژوهش در موضوعات گوناگون فقهی، حقوقی و سیاسی، از … ادامه …
موضوع‌شناسی علاوه بر اهمیت و جایگاهی که هم در کشف احکام موضوعات موجود در زمان صدور نصوص و هم در کشف موضوعات مستحدث دارد، مباحث فقهی دارد که کمتر به‌صورت استقلالی مورد گفتگو قرار گرفته است؛ مباحثی از قبیل تفاوت … ادامه …
موضوع‌شناسی اگرچه از دیرباز در دانش فقه مطرح بوده است اما با گسترش موضوعات در دهه‌های اخیر و پیدایش موضوعات شگفت‌انگیز دوران معاصر، اهمیتی دوچندان یافته است. شاید بتوان گفت موضوع‌شناسی از دو جهت دشوار است؛ یکی ازاین‌جهت که باید … ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حجتﷲ بیات از همان ابتدای تشکیل مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، از ارکان و مؤسسین این مجموعه بوده و تاکنون نیز در بخش‌های گوناگون آن به فعالیت پرداخته است. با رئیس مرکز موضوع‌شناسی پیرامون چیستی، اهمیت و جایگاه موضوع‌شناسی احکام … ادامه …