محمد پورمند

مؤسسه «موضوع‌شناسی احکام فقهی» در بیش از ده سالی که از عمر آن می‌گذرد، محل تشویق‌ها و انتقادات گوناگونی بوده است. مهم‌ترین وجه تأیید این مؤسسه از سوی فقه‌پژوهان، حل کردن چالش قدیمی عدم آشنایی یا آشنایی محدود فقها و مکلفین با موضوع دقیق احکام فقهی بوده است، و مهم‌ترین انتقاد به مؤسسه نیز نادرستی ورود یک مؤسسه به موضوع‌شناسی و ازبین‌بردن نقش مکلّفین در شناخت موضوعات بوده است. پیش از داوری پیرامون درستی یا نادرستی نظریات، به نظر می‌رسد ابتدا باید تصویر درست و کاملی از مؤسسه و تلاش‌های صورت گرفته در آن ارائه کرد و سپس فعالیت‌های آن را به بوته نقد گذارد. در زیر گزارشی تفصیلی از فعالیت‌های مؤسسه در تقریباً دهه ابتدای فعالیت آن می‌آید: ادامه 

حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی کریمی‌نیا طی یادداشتی اختصاصی بررسی کرد:

شناخت تکالیف شهروندی، در گروه شناخت مفهوم «شهروندی» است. کم نیستند کسانی که به واسطه عبارت «شهر» در واژه شهروندی، آن را به سکونت در شهر تفسیر می‌کنند. حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی کریمی‌نیا که علاوه بر تحصیلات حوزوی، رشته حقوق جزا را نیز در دانشگاه دنبال کرده است، در این یادداشت اختصاصی که برای فقه معاصر نگاشته است، در پی توضیح دقیق مفهوم شهروندی و ابعاد و زوایای آن است. ادامه 

ابوالقاسم علیدوست

مبادی فقه قضا/27

در رابطه با شرایط قاضی، اموری مانند بلوغ، عقل، ذکورت، ایمان، طهارت مولد، عدالت، رشد و اجتهاد ذکر شده است. فقها در کتب فقهی خود، این شرایط را به‌صورت دقیق و تفصیلی مورد واکاوی قرار داده‌اند. آیت‌الله علیدوست اما پیش از بررسی این شروط، معتقدند این شروط، مبتنی بر پیش‌فرض‌هایی هستند که تا آنها بررسی نشوند، بحث از شروط قاضی، طولانی، مبهم و غیردقیق خواهد شد. در زیر این پیش‌فرض‌ها که برگرفته از جلسات ششم تا دهم درس خارج فقه قضای ایشان در مهرماه ۱۳۹۸ است، با کمی تصرف و ویرایش، تقدیم می‌شود. ادامه 

دکتر سید مصطفی محقق داماد، مدیر مسؤول مجله «فقه پزشکی»:

پرونده مبادی فقه سلامت و پزشکی/30

شما کتابی تحت عنوان «فقه پزشکی» نوشته‌اید، مراد از اصطلاح فقه پزشکی چیست؟ چه موضوعاتی در ذیل این عنوان مطرح می‌شود؟ شاید هر کس که عنوان «فقه پزشکی» را در کتاب من مشاهده کند، بدون این‌که به محتوای آن کتاب … ادامه 

آیت‌الله سیدمجتبی نورمفیدی

پرونده مبادی فقه محیط زیست و منابع طبیعی /۱

اشاره: فقه محیط‌ زیست، خود از ابواب نوپدید فقه‌های معاصر است و لذا طبیعی است که به مبانی و پیش‌فرض‌های آن نیز تاکنون به‌صورت جدی پرداخته نشده باشد. به‌عنوان نمونه، برخی پیش‌فرض فقها در مباحث محیط زیستی را به رسمیت … ادامه 

حسین ادبی:

پرونده مبادی فقه هنر/4

هنر در ذات خود، فرهنگ‌ساز است. انواع قالب‌های هنری اگرچه در تأثیرگذاری خود، دارای شدت و ضعفند، اما در اینکه در ذات خود فرهنگ‌سازند، با یکدیگر مشترکند. میزان اثرگذاری آثار هنری در فرهنگ جامعه، به میزان قابلیت آنها در انگاره‌سازی … ادامه 

مصطفی قناعتگر

پرونده مبادی فقه هنر/3

وقتی سخن از مقاصد شریعت به میان می‌آید، گذر از موضوعات «زمکانی» و پشتیبانی از سویه‌های غیر زمکانی حکم شرعی انتظار می‌رود. سخن از تغییر حکم نیست؛ سخن از جای‌گذاری حکم در همان موضوعی است که باید باشد است. احکام … ادامه 

استاد مهدی مهریزی

پرونده مبادی فقه حقوق شهروندی/2

فقه حقوق شهروندی چیست و بایسته‌های آن چه اموری است؟ در سال‌های اخیر عنوانی در پژوهش‌ها پیدا شده که از آن می‌توان به فقه‌های مضاف نام برد. در واقع فقه را به یک سری عناوین اضافه می‌کنند، مثل فقه خانواده، … ادامه