دکتر احمد حاج ده آبادی استاد تمام دانشگاه تهران، بیست و ششم اردیبهشت ماه در نشست علمی «مبانی فقهی ماده ۲۲۵ ق.م.ا. تبدیل رجم به اعدام یا شلاق» که از سوی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار شد، با بیان اینکه طبق روایات و منابع فقه امامیه مجازات «رجم» در شریعت اسلام وجود دارد این پرسش را بیان کرد که قانونگذار بر اساس چه دلیلی این ماده را وضع کرده و برای رجم قابلیت تبدیل به اعدام یا شلاق قائل شده است؟
حجت‌الاسلام و المسلمین ابراهیم باقری عضو شورای فقهی علمی قوه قضائیه در پاسخ پرسش دبیر جلسه با بیان این اینکه دلیل اصلی طرح این ماده، مباحث حقوق بشری است، در بخش اول سخنان خود درباره اصل مقبولیت تبدیل حدود پرداخته و گفت: درمورد اصل تبدیل حدود، فقهاء بشدت اختلاف دارند. بعضی شدیدا مخالف تبدیل بودند و دلیلشان هم بعضی روایات بود علاوه بر اینکه اجماعی است که حد زنای محصنه رجم است. در مقابل برخی معتقدند اگر مصلحت اقتضا کند تبدیل امکان پذیر است. مثل امام راحل که از ایشان سوال کردند کسی که محکوم به رجم است قابل تیرباران است؟ فرمودند: اگر در رجم مفسده باشد می شود. آیت‌ﷲ سیستانی هم فرمودند اگر مصلحت اهم وجود داشته باشد تبدیل حد می رود به باب تزاحم و طبق قواعد باب تزاحم رفتار می شود.
وی با پرداخت به ادله تبدیل حد بیان کرد: یکی بحث عدم اجرای حد در سرزمین دشمن است، دلیل دیگر اصل ایجاد تنفر از دین است. اگر سنگسار موجب تنفر از دین بشود منتهی این تنفر حتما باید مقطوع باشد یا ظن غالبی باشد می شود تبدیل کرد و این قاعده در ابواب مختلف مورد استناد واقع شده است. سومین دلیل اعمال قواعد باب تزاحم هست؛ اهم و مهم می شود بین اجرای رجم و عدم اجراء چون آنچه مهم است این است که اساس دین حفظ بشود. مقنن ما هم به این نتیجه رسیده است که عدم اجرا بهتر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین جعفر نجفی بستان در ادامه به نقد مباحث ارائه شده پرداخته و با بیان اینکه باید دید اصلا فقیه چنین اختیاری دارد که از حدود خارج شود یا خیر؟ بیان کرد: مساله ای که اینجا هست زود آقایان میگویند مصلحت است و باید حد را تغییر دهیم و دیواری کوتاه تر از شرع نمی یابند اما ما باید اول موانع را ببینیم، آثار اجرای این حکم در مردم را ببینیم تا بتوانیم این باب تزاحم را اجرا کنیم، پس اول از همه باید متخصصان ببینند هیچ راهی برای اجرای بدون وهن حکم نیست؟
در ادامه وی با بیان اینکه از ادله طرح شده، ما تعدد مطلوب میان اعدام و رجم نمی فهمیم عنوان کرد: ادله ای که آوردند وجوهش مشخص نیست.