نگاهی به جدیدترین مداخل دانشنامه فقه معاصر

مرگ مغزی از بین رفتن فعالیت‌های مغز به صورت برگشت‌ناپذیر است. این مساله از مسائل نوپدید پزشکی و از نگاه فقهی در زمره مسائل مستحدثه به‌شمار می‌رود. به لحاظ پزشکی، مرگ مغزی در مدت کوتاهی منجر به مرگ قطعی خواهد شد؛ اما به لحاظ فقهی در اینکه بیماران مبتلا به مرگ مغزی، زنده هستند یا مرده، میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. این اختلاف برخاسته از اختلاف فقها در تعیین و تشخیص موضوع مرگ مغزی است.

یکی از مداخلی که به تازگی به قلم «رضا باذلی» در دانشنامه فقه معاصر منتشر شده است مدخل «مرگ مغزی» می باشد.

در بیان مساله این مدخل عنوان شده که از دیدگاه برخی مراجع تقلید معاصر مانند محمد فاضل لنکرانی و جواد تبریزی تشخیص عرف در تعیین موضوع معتبر است و از آنجا که عرف، بیمار مرگ مغزی را زنده می‌داند، به لحاظ فقهی چنین شخصی حکم شخص زنده را دارد. گروهی از فقیهان معاصر مانند حسینعلی منتظری، ناصر مکارم شیرازی و حسین نوری همدانی ملاک زنده یا مرده بودن بیماران مرگ مغزی را تشخیص عرف خاص (پزشکان متخصص) دانسته‌اند. بنابر قواعد کلی استنباط، جریان تمام احکام مرتبط با مرگ مغزی مانند پیوند اعضا، ادامه یا توقف درمان، دیه اعضا و تجهیز میت منوط به تشخیص موضوع است.

این مدخل ضمن بیان جایگاه مساله در فقه معاصر ابتدائا به مفهوم شناسی این بحث پرداخته و سپس ملاک تشخیص مرگ در بیمار مرگ مغزی را مورد بررسی قرار داده است.

در مباحث پایانی این مدخل احکام مرتبط با مرگ مغزی بیان شده و در نهایت منابع مطالعاتی این بحث در اختیار خوانندگان قرار داده شده است.

پاسخ دهید