دکتر عبدالمجید مبلغی مدیر بخش بینالملل پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر در مراسم جشن میلاد رسول اکر(ص) و امام صادق علیه السلام در سالن همایشهای پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر گفت: متاسفانه فقه شیعه حضور بسیار کمبسامد در مجامع و رویدادهای علمی و آکادمی جهان امروز دارد. اگر نگاهی به دپارتمانهای اسلامشناسی بیافکنید، حتما تأیید خواهند فرمود که این دپارتمانها معطوف به اهل سنت هستند. یعنی زمانی که از اسلام صحبت به میان میآید به ویژه در حوزهی فقه به اهل سنت نظر دارند. یعنی اگر الهیات و تاریخ بحثی به میان میآید ای بسا به شیعه پرداخته شود اما وقتی به حوزهی فقه میپردازیم کمابیش به نظر نمیآید که رویکرد به فقه شیعه جایگاهی داشته باشد.
وی افزود: به وضوح از الازهر، از الزیتونه و همینطور دانشگاههای مختلف عربستان به ویژه دانشگاه ریاض و جده میتوانید در عرصهی بینالملل سراغ بگیرید و در قالبهای مختلف فضاهای مشترک مطالعاتی را از جمله در حوزههای مرتبط و در نسبت با فقه شکل دادهاند. البته این حضور می تواند نتیجه حمایتهای مالی باشد.
دکتر عبدالمجید مبلغی خاطرنشان کرد:اگر به عناوین کرسیهای مطرح اسلامشناسی مراجعهای بفرمایید، مثل کرسی بن سلمان و دیگران، باز هم میبینید که تقریبا همهی این کرسیهایی که به نام کسی نامگذاری شده معمولا مورد حمایت صاحبان قدرت و ثروت عرب و شیوخ عرب هستند .
وی گفت:اگر احیانا بخشهایی هم در جایی دیده شود که به شیعهشناسی نظر دارند، مثل اسلامیک استادیز آکسفورد یا شیا استادیز در مدرسهی اسلامی هاروارد و یا شیعا استادیز در مرکز مطالعات اسلامی و عربی – که من در این آخری حضوری هم داشتم- باز هم شما میبینید که آنچه که رخ میدهد از چشمانداز دیگری و از زبان دیگری هست. یعنی واقعا حوزهی علمیهی قم به صورت مؤثر حضوری ندارند و دیده نمیشوند. در واقع قم به مثابه یک ظرفیت علمی متأسفانه در صحنهی آکادمیا حضور چندانی ندارد و رد کمی از آن میتوان به چشم دید و سراغ گرفت.البته برخی از کسانی که در قم تحصیل کردهاند در قالبهایی مثل فرصتهای مطالعاتی حضور دارند که واقعا کمبسامد و محدود است.
مدیر بخش بینالملل پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر افزود: جالب اینجاست که اگر هم به بحث شیعه پرداخته میشود، در دپارتمانهای الهیات در سرزمینهای اشغالی است! یعنی ما با یک سنت مطالعاتی شناخته شدهی شیعی در دانشگاه تلآویو و مراکزی از این دست مواجه هستیم که بههرحال برای دوستانی که در حوزهی اسلامشناسی کار میکنند به وضوح خطوط این مسئله آشکار و روشن است.
وی گفت:به توجه به مقدمه بیان شده ایجاد بخش بین الملل برای پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بسیار ضروری است که بابت آن باید از سروران مؤثر در این مهم به ویژه ریاست محترم پژوهشگاه تشکر کرد. چند کار را در اینجا در دست اقدام داریم که در همهی آنها عصاره و جانمایهی کار، حضور شیعه در عرصهی بینالملل و از چشمانداز ظرفیت و بضاعت قم هست.
وی به تشریح فعالیتهای بخش بینالملل پرداخت و گفت:یک همایش بینالمللی به دو زبان انگلیسی و عربی طی سال آینده برگزار خواهد شد که به معرفی فقه معاصر شیعه خواهد پرداخت و وجههی همت آن رویکرد به فقه معاصر شیعه خواهد بود.
وی افزود:کار ترجمهی دانشنامهی فقه معاصر تقریبا آغاز شده و این کار ارزشمندی است که در حوزهی دانشنامهنویسی در اینجا دارد انجام میشود و در حوزهی بینالملل منعکس خواهد شد.همچنین زمینهی برگزاری یک مجموعهی بههم پیوسته و تداوم یافتهای از نشستهای علمی در حوزهی فقه معاصر شیعه به زبانهای انگلیسی و عربی هم برنامهریزی شده و انشاءﷲ انجام خواهد شد.
وی در پایان گفت: در حوزهی کتابخانه، جمعآوری منابع لاتین، طبقهبندی، دستهبندی و عرضه و ارائهی آنها گفتگوهایی آغاز شده و انشاءﷲ این منابع به پژوهشگران این عرصه ارائه خواهد شد.