نشست علمی «احکام تکلیفی، وضعی و کیفری تخریب و آلودگی محیط زیست» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر یعقوبعلی برجیدر پژوهشگاه فقه معاصر برگزار شد.
در این نشست دکتر برجی ضمن اشاره به برخی مقالاتی که در این زمینه منتشر شده است، به بررسی منابع احکام تخریب و آلودگی محیط زیست پرداخت.
حجت‌الاسلام و المسلمین برجی تأکید گفت: ما باید طبیعت و کره‌ی زمین را نجات دهیم و اگر نجات ندهیم در آینده‌ی نزدیک نابود می‌شویم.
وی پنج اصلی که پیش زمینۀ این احکام هستند را اینگونه برشمرد:اصل اول؛ همه‌ی اجزای طبیعت و عالم هستی به نحوی دارای شعور و قداست هستند. درهم تنیده، مرتبط و دارای نظم دقیق هستند. این از آیه‌ی ۱۶۴ سوره‌ی بقره استفاده می‌شود. اصل دوم؛ این است که طبیعت با مدیریت و ربوبیتی مبتنی بر حکمت خدای حکیم و علیم خلق و اداره می‌شود. این هم از آیات ۱۱۶ و ۱۱۷ سوره‌ی بقره استفاده می‌شود. اصل سوم؛ این است که در این نظام هر موجودی در جایگاه خود ارزشمند قلمداد می‌شود و هیچ چیزی بیهوده و عبث آفریده نشده است. اصل چهارم؛ این است که همه‌ی موجودات عالم تسبیح‌گوی خداوند متعال هستند. این در سوره‌ی جمعه، آیه‌ی ۱ آمده است. اصل پنجم؛ این است که انسان به عنوان خلیفه‌ی خداوند بر روی زمین معرفی می‌شود.
وی نتیجه گرفت: نتیجه‌ی این خلافت و جانشینی آن است که خلیفه که انسان است، وظایف خداوند را روی زمین انجام دهد.
استاد حوزه و دانشگاه افزود:: در حوزه‌ی تکلیفی ادله‌ی متعددی از قرآن، سنت، عقل و اجماع داریم که به لحاظ تکلیفی تخریب و آلوده کردن محیط زیست شرعا حرام است. البته ما الان کلیت قضیه را می‌گوییم. ممکن است هزاران مصداق برای تخریب باشد و یا هزاران مصداق برای آلودگی وجود داشته باشد، اما ما الان نمی‌توانیم به ریز مسائل ورود کنیم. اجمالا و فی الجمله اصل حرمت از قرآن، حدیث، سنت و عقل و اجماع قابل استنباط است.
حجت‌الاسلام و المسلمین برجی با اشاره به لزوم وضع مجازات برای تخریب محیط زیست گفت:روایت صحیح در کافی، جلد ۴، صفحه‌ی ۲۵۴ داریم که امام علی(ع) می‌فرماید: خوردن و غصب مال یتیم سزاوار حبس است. خب این چه ربطی به محیط زیست دارد؟ اگر گفتید که چه ربطی به محیط زیست دارد؟ محیط زیست مال همه است، عده‌ای از این همه یتیم هستند. اگر محیط زیست را تخریب کنید در حقیقت مال یتیم را هم در کنار مال بقیه‌ی افراد نابود کردید. پس بنابراین می‌تواند مصداق فرمایش اکل مال یتیم مجازات حبس دارد، قرار بگیرد. چون کل محیط زیست به صورت مشترک به تمام افراد جامعه و از جمله ایتام تعلق دارد.
شایان ذکر است که این نشست در پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر و روز سه‌شنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۲ برگزار شد و دبیر آن نیز حجت‌الاسلام و المسلمین جوشقانی بود.
