آیتﷲ ابوالقاسم علیدوست در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: درباره ظرفیت شناسی دین مبین اسلام نسبت به پاسخگویی به حوادث واقعه و شبهات باید به چند محور توجه کرد؛ اولا بسیاری از گزاره‌های دینی ما گزاره های «انسانی» است نه تعبدی، نه اسلامی. مثلاً وقتی قرآن می‌فرماید: «اوفو بالعقود» یا «اوفوا بالعهد» یا «تعاونوا علی البر و التقوی» یا «ولا تعاونوا علی الاثم والعدوان»؛ طبیعی است که بسیاری از سوالات و شبهات را می توان با همین نصوص مسلم دینی پاسخ داد.
وی تصریح کرد: مثلا اگر این سوال ایجاد شود که ما یک معاهده منعقد کردیم ولی الان به دلیلی مصلحت نمی بینیم ادامه پیدا کند، آیا می‌توانیم نقض عهد (پیمان شکنی) کنیم؟ اینجا جواب روشن است و قرآن پاسخ می دهد: «اوفوا بالعهد»، «اوفوا بالعقود». یا در بحث‌های اقتصادی کلیاتی از نصوص دینی داریم که خیلی راهگشاست. مثلا «احل ﷲ البیع»، «لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل»، «الناس مسلطون علی اموالهم»، «المومنون عند شروطم».
مولف کتاب «فقه و حقوق قراردادها» تصریح کرد: این کتاب، ظرفیت دین را هم در حل مسائلی که وجود دارد و هم در پاسخ به شبهات نشان می دهد.
وی تاکید کرد: بنابراین یکسری گزاره های «جهانی» و «جاودان» در تراث دینی ما وجود دارد. در مذهب امامیه و مذهب تشیّع نصوص بی شماری از ۱۴ معصوم علیهم السلام داریم و لذا دست ما در زمینه تاسیس نهادهای مدنی، نظام‌سازی، تشکیل حتی یک تمدن پر است.
وی با بیان اینکه بگوئیم همه کار را گذشتگان کردند، اشتباه است، تصریح کرد: گذشتگان بسیار بسیار کار کردند و لذا ما در کنار نصوص دینی، به حضور عالمان دین اعم از مفسران، متکلمان، فقیهان و مورخان نیاز داریم که این نصوص را بروز کنند.
وی اظهار داشت: روحانیت حتما باید هنجارهای دانش فقه، دانش اصول و دانش تفسیر را حفظ کند که من نام آن را «اصالت و پایایی» می گذارم. در کنار این باید «پویایی و معاصرت» را حفظ کند و حوادث واقعه را به تعبیر امام عصر(ع) در نظر بگیرد فلذا روحانیت باید نه فقط فقهی پویا بلکه فهم خود را از دین پویا کند و با اقتضائات معاصر هماهنگ نماید. به عبارت دیگر، «حفظ اصالت» و «حفظ معاصرت» دو مکمل و دو تکلیف بارز عالمان دین است.
رئیس انجمن فقه و حقوق حوزه های علمیه درباره نقش اندیشمندان در اجتهاد متناسب با تحولات اجتماعی بیان کرد: اندیشمندان ضمن حفظ هنجارها ( اصالت) و نگاه به اقتضائات معاصر و اقتضائات آینده باید گزاره‌های دین را فهم، تفسیر و تبلیغ کنند و به مردم برسانند. در واقع فهم، تبلیغ و عمل کردن و در صحنه اجتماع آوردن رسالت عالمان است.
وی گفت: اگر اندیشمندان شیعه آنچه که به تعبیر ما «من الاسلام ولی للانسان» است مثل بخش عظیمی از آیات قرآن کریم، خطبه های نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و حتی دعاهایی که از معصومین علیهم السلام داریم و پر از معارف نورانی است را برجسته کنند، آن کلام امام رضا(ع) پیاده می شود که فرمودند: «اگر مردم محاسن کلام ما رو ببینند از ما متابعت می‌کنند».
وی تاکید کرد: مسئولان جمهوری اسلامی اگر می‌خواهند در دنیا حضور فرهنگی داشته باشند باید این تراث را به روز کنند. و الا ما با بعضی چیزهای دیگر نمی‌توانیم در دنیا حضور جدی داشته باشیم.
وی درباره پیشبرد آموزه های دین به عنوان یک امرغیر تحمیلی در عین حفظ انسجام دینی و فرهنگی جامعه گفت: ما اصلا نیاز به دادن سوبسید نداریم فقط باید درست بیان کنیم؛ اولاً این سلسله نظام را در یک نظام حلقوی و هرمی درست بفهمیم، خوب بیان کنیم، اعمال سلیقه نداشته باشیم، روش پیامبر(ص) در تبلیغ دین را درپی بگیریم. این روش اصلاً کهنه نشده اتفاقاً خیلی هم به روز است.
وی تصریح کرد: روش پیامبر ارجاع انسان‌ها به فطرتشان بود. و لذا در روایت داریم که امام زمان که ظهور کنند، عقول انسان‌ها را بالا می‌برند. وقتی اینگونه بشود دیگر نیاز به تحمیل ندارد و شخص استقبال می کند.
منبع: شفقنا