فقه قضای شیعی اگرچه سابقه‌ای بیش از هزار سال دارد اما هیچ‌گاه خود را در مقام مقایسه با سایر مکاتب حقوقی ندیده است. شاید بتوان گفت وقوع انقلاب اسلامی ایران و حاکمیت فقه بر کشور، این پرسش را فراروی اندیشمندان و فقه‌پژوهان قرار داد که برقراری نظام قضایی بر اساس فقه شیعی، چه ثمره و مزیت رقابتی نسبت به برقراری آن بر اساس سایر مکاتب فکری و دینی و مذهبی دارد؟ در این میان، فقه‌پژوهان، پاسخ‌های متفاوتی به این پرسش داده‌اند. برخی فقه قضای شیعی را به‌مثابه یک نظام قضایی در کنار سایر نظام‌های قضایی دانسته‌اند که نه‌تنها مزیت خاصی نسبت به آنها ندارد، بلکه اساساً برگرفته از توصیه‌های خاص اهل‌بیت (ع) نیز نیست؛ چرا که ایشان اساساً درصدد تأسیس نظام قضایی خاصی نبوده و صرفاً رویه‌ها و رویکردهای قضایی زمان خود را امضا می‌کرده‌اند. در مقابل، عده‌ای باورمند به وجود نظام قضایی شیعی هستند که هم برگرفته از توصیه‌های اختصاصی پیامبر (ص) و امامان (ع) است و هم مزایای رقابتی روشنی نسبت به نظام قضایی سایر ادیان و مذاهب دارد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین حجت‌الله فتحی، از گروه دوم است. او در این گفتگوی اختصاصی، به‌روشنی به برتری نظام قضایی شیعی نسبت به سایر نظام‌های قضایی تصریح می‌کند و مزایای آن را نیز یک‌به‌یک می‌شمارد. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با این استاد و پژوهشگر فقه قضا، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …

در رابطه با شرایط قاضی، اموری مانند بلوغ، عقل، ذکورت، ایمان، طهارت مولد، عدالت، رشد و اجتهاد ذکر شده است. فقها در کتب فقهی خود، این شرایط را به‌صورت دقیق و تفصیلی مورد واکاوی قرار داده‌اند. آیت‌الله علیدوست اما پیش از بررسی این شروط، معتقدند این شروط، مبتنی بر پیش‌فرض‌هایی هستند که تا آنها بررسی نشوند، بحث از شروط قاضی، طولانی، مبهم و غیردقیق خواهد شد. در زیر این پیش‌فرض‌ها که برگرفته از جلسات ششم تا دهم درس خارج فقه قضای ایشان در مهرماه ۱۳۹۸ است، با کمی تصرف و ویرایش، تقدیم می‌شود. ادامه …

اشاره: در مورد انرژی‌های تجدیدپذیر، به دلیل اینکه تجدید می‌شوند، شاید مسئله مالکیت، کمتر مورد توجه باشد؛ اما پیرامون انرژی‌های تجدیدناپذیر که به‌مقتضای تجدیدناپذیر بودنشان، ارزش افزونی دارند، چالش مالکیت، خود را به‌شدت نشان می‌دهد. حجت‌الاسلام دکتر محمد بیدار پرچین‌علیا، … ادامه …

از مجموعه سیره و سنت پیامبر اکرم (ص) استفاده می‌شود که آن حضرت در چگونگی مواجهه با جرایم، درصدد ارائه الگوی خاص رفتاری بوده‌اند که این الگوی رفتاری از یک سری بایدها و نباید تبعیت می‌کرده است. برخی از این بایدونبایدها نسبت به انواع جرم و رفتارکنندگان از قبیل متهم، شاکی و دادرس، مشترک است و برخی از بایدونبایدها نسبت به نوع جرم و سمت افراد، متغیر است. ادامه …

امروزه دستگاه قضایی موفق، دستگاهی است که بتواند از خبرگان، کارشناسان، متخصصان و روش‌ها و دستگاه‌های جدید اثبات جرم، برای حل دعاوی و کشف صحت و سقم مدعیات استفاده کند. امروزه در دادگاه، دیگر لعان، مطرح نیست بلکه برای کشف نسبت، از آزمایش دی‌ان‌ای استفاده می‌کنند. ادامه …