تکالیف شهروندی، مفهومی آن قدر نو است که نیازمند واکاوی فراوانی است. یکی از ابتدایی‌ترین واکاوی‌ها پیرامون تکالیف شهروندی، تبیین نسبت آن با حقوق شهروندی و پاسخ به این پرسش مهم است که چرا علی‌رغم اینکه حقوق شهروندی، یک گفتمان رایج و جدی در حقوق است اما تکالیف شهروندی، جایگاه معتنابهی در فقه و حقوق ندارد؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید باقر محمدی، استاد و پژوهشگر حقوق، در این یادداشت اختصاصی، در پی پاسخ به این پرسش‌هاست. ادامه …
موضوع‌شناسی در فقه شیعه اگرچه از ابتدای تشکیل دانش فقه وجود داشته است؛ اما ایجاد گفتمان آن و رجوع جدی به متخصصین برای فهم موضوعات پیچیده دوران معاصر، در دهه‌های اخیر مرسوم شده است. شاید مهم‌ترین فعالیت در این زمینه را بتوان تشکیل مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی دانست. اما آیا اهل‌سنت نیز تلاش‌هایی جدی برای واکاوی دقیق موضوعات احکام فقهی داشته‌اند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علیرضا حسینی معتقد است اگرچه برخی تلاش‌ها از سوی فقهای معاصر اهل‌سنت در این راستا دیده می‌شود اما اصل اولی در فقهای اهل‌سنت، عدم اعتنا به مباحث موضوع‌شناسی است. مشروح گفتگوی اختصاصی و جذاب فقه معاصر با این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، در پی می‌آید: ادامه …
همچنان که یکی از حقوق شهروندی، حق رعایت شدن حریم خصوصی توسط دیگران است، یکی از تکالیف شهروندی نیز لزوم رعایت حریم خصوصی دیگران است. اما حریم خصوصی چیست و در احکام اسلامی و حقوق ایران، چه جایگاهی دارد؟ حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی کریمی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق گذرانده است، در این یادداشت اختصاصی، به این پرسش پاسخ می‌دهد: ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین امیرحسین صفاریان، دانش‌آموخته مجمع حوزوی مشکات است که سال‌هاست در این حوزه علمیه، به تدریس می‌پردازد. او به همراه چند تن از دانش‌آموختگان این مجتمع، چند سالی است که مباحث اقتصاد اسلامی را در گروه اقتصاد و حکمرانی مؤسسه راهبری برهان دنبال می‌کنند. او معتقد است برای ارائه پاسخ‌های کارآمد به پرسش‌های فقه اقتصاد، باید مبانی و رویکردهای اساسی اسلام که نظام اقتصادی اسلام را تشکیل می‌دهد را کشف کرد؛ وگرنه در زمینی بازی می‌کنیم که متعلق به نظام اقتصادی اسلام نیست و هر چه استنباط کنیم نمی‌تواند کمکی به تشکیل جامعه اسلامی مطلوب بنماید. سخنان نو و کمتر گفته‌شدة این پژوهشگر فقه اقتصاد که در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر مطرح کرد، از نگاه شما می‌گذرد:🔻 ادامه …
تکالیف شهروندی به‌مانند حقوق شهروندی، دارای مبانی و پیش‌فرض‌هایی است که در گزاره‌های تکالیف شهروندی تأثیرگذار خواهند بود. دکتر حامدی، دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی و دکتری فقه و مبانی حقوق از دانشگاه تهران که هم اکنون در دانشگاه کابل به تدریس اشتغال دارد، در این یادداشت اختصاصی، در پی پرداخت به برخی از این مبانی است. ادامه …
حجت‌الاسلام مهدی مهریزی، علاوه بر تدریس و پژوهش در عرصه‌های مختلف دانش فقه، یک کتابشناس قهار نیز به شمار می‌آید. قریب به سه دهه مدیریت کتابخانه تخصصی فقه و حقوق، وی را یکی از آشناترین افراد با جدیدترین نگاشته‌های فقهی جهان اسلام قرار داده است. با وی پیرامون موضوع‌شناسی در فقه اهل‌سنت، به گفتگو نشستیم. وی معتقد است اهل‌سنت موضوع‌شناسی را علاوه بر اینکه به‌صورت فردی پیگیری می‌کرده‌اند، به‌صورت سازمانی نیز بیش از ۴۰ سال است که انجام می‌دهند؛ رویکردی که باید در فقه شیعه نیز مورد توجه قرار گیرد. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با مدیر کتابخانه فقه و حقوق، در پی می‌آید:🔻 ادامه …
پیرامون «فقه تکالیف شهروندی»، کتابی که به‌صورت اختصاصی و بدون پرداخت به «حقوق شهروندی»، تکالیف شهروندی را مورد بحث‌وبررسی قرار دهد یافت نشد؛ اما از باب ملازمه بین حقوق و تکالیف، شاید بتوان گفت تمام کتبی که از حقوق شهروندی و فقه حقوق شهروندی گفتگو می‌کنند، عملاً به تکالیف شهروندی و فقه تکالیف شهروندی نیز پرداخته‌اند. در این میان، تعداد کتاب‌های کمی وجود دارند که در عنوانشان، به «تکالیف شهروندی» تصریح کرده‌اند یا در محتوایشان، بخش مستقلی را به تکالیف شهروندی پرداخته‌اند. این کتب نیز تمام حقوقی بوده و اختصاص به دانش فقه ندارند؛ بنابراین می‌توان گفت هیچ کتابی که صرفاً به «فقه تکالیف شهروندی» پرداخته باشد یافت نشد. در زیر برخی کتاب‌هایی که به تکالیف شهروندی پرداخته‌اند، فارغ از سطح علمی و مخاطبشان، به‌صورت مختصر، گزارش می‌شوند:🔻 ادامه …
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدهادی انصاری‌پور، پژوهشگر اقتصاد است که چند سالی است در این زمینه، به پژوهش و نگارش می‌پردازد. مدیر گروه اقتصاد و حکمرانی مرکز راهبری برهان، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر، از مبانی و پیش‌فرض‌های فقه اقتصاد سخن گفت. او مهم‌ترین مبنای اقتصاد اسلامی را ابتنای بر نظام اجتماعی می‌داند. به باور این استاد و پژوهشگر فقه اقتصاد، اقتصاد اسلامی، اقتصادی مردمی است، نه حکومتی و نه بخش خصوصی. مشروح این گفتگوی اختصاصی، به‌قرار زیر است: ادامه …
فقه تکالیف شهروندی به‌مانند سایر ابواب فقهی، برای اینکه به بازیگری مهم در میان مکاتب فقهی و حقوقی دنیا بدل شود، باید در عرصه بین‌الملل حضور داشته باشد. حال پرسش این است که مزیت یا مزایای این باب فقهی نسبت به مکاتب فقهی و حقوقی رقیبش در میان سایر ادیان و مذاهب چیست؟ حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی قانع که سفرهای خارجی متعددی داشته و در کشورهایی نظیر غنا و سیرالئون، سال‌ها زندگی و مدیریت کرده است، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر، این مزایا را بیان می‌کند. مشروح گفتگو با این عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع)، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۹/۱۲/۰۴) بر نیاز ایران به استفادة صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید کرده و فرمودند: «فکر اسلامی ما می‌گوید سلاحی که در [کاربرد] آن، غیرمسلّحین، غیرنظامی‌ها، و مردم عادّی تلف می‌شوند، این سلاح ممنوع است. این سلاح ممنوع است؛ حالا هسته‌ای باشد یا شیمیایی باشد یا غیر این‌ها؛ این سلاح ممنوع است. ما به‌خاطر نظر اسلام است که نخواستیم دنبال این سلاح برویم وَالّا اگر می‌خواستیم برویم شماها کی هستید، چه‌کاره هستید که بتوانید جلوگیری کنید».
در فتوای هسته‌ای رهبر انقلاب که در پیامشان در نخستین کنفرانس بین‌المللی «خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه» در فروردین ۸۹ منتشر شد و پس از آن به‌صورت رسمی در سازمان ملل هم ثبت شد، آمده است که ما علاوه بر اعتقاد به حرمت سلاح هسته‌ای، کاربرد «دیگر انواع سلاح‌های کشتارجمعی، نظیر سلاح شیمیایی و سلاح میکروبی را نیز… حرام می‌دانیم.» پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در گفت‌وگویی با آیت‌الله عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری، به تبیین ادله و مبانی این فتوا پرداخته است.
مشروح این گفتگو، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻
ادامه …