محمد پورمند

اشاره: موضوع‌شناسی احکام فقهی، اگرچه سابقه‌ای به قدمت دانش فقه دارد؛ چراکه اساساً شناخت حکم بدون شناخت موضوع، میسر نیست؛ اما شاید بتوان گفت از زمان ایجاد «گفتمان موضوع‌شناسی» بیش از یک دهه نمی‌گذرد. یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد گفتمان «موضوع‌شناسی احکام فقهی»، افزایش روزافزون موضوعات نوپیدا و دشواری شناخت همه آنها توسط فقها است. در زیر، مقالاتی که به نسبت بین فقه و موضوع‌شناسی، به‌صورت کلی یا در یک موضوع فقهی می‌پردازند، نمایه شده‌اند.

  1. مرجعیت و موضوع‌شناسی؛

سید عباس رضوی، حوزه، شماره ۵۶ و ۵۷، ۱۳۷۲ش.

  1. جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد؛

ابوالقاسم فنایی، نقد و نظر، شماره ۵، ۱۳۷۴ش.

  1. موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم؛

علی‌اکبر نوایی، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره ۳۴، ۱۳۸۱ش.

  1. بررسی تطبیقی رویکرد شهید صدر با رویکرد سنتی فقها در موضوع‌شناسی مسائل مستحدثه؛

محسن سعیدی ابواسحاقی و عبدﷲ بهمن‌پور، مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی، شماره ۴، ۱۴۰۱ش.

  1. رویکردی انتقادی به فقه افتراضی؛ مبانی و آسیب‌ها با تمرکز بر جایگاه موضوع‌شناسی در این رویکرد فقهی؛

علی شفیعی و محمدرضا کاظمی گلوردی و منصور امیرزاده جیرکلی، فقه و اصول (دانشگاه فردوسی مشهد)، شماره ۱۲۹، ۱۴۰۱ش.

  1. موضوع‏‌شناسی و موضوع‌‏سازی فقهی با تأکید بر حوزۀ سیاست و اجتماع؛

اسماعیل پرور، مطالعات فقه سیاست، شماره ۳، ۱۴۰۱ش.

  1. بررسی مرجع تطبیق در موضوعات فقهی مقاله؛

سید حمید جزایری و محمدعلی فراهانی فرد، گفتمان فقه حکومتی، شماره ۸، ۱۴۰۰ش.

  1. ارزیابی عرفی نگری در موضوع‌شناسی مسائل مستحدثه برآمده از علم مدرن؛

فاطمه قدرتی و محسن سعیدی ابواسحاقی، پژوهش‌نامه فقه اجتماعی، سال هشتم، شماره ۱، ۱۳۹۸ش.

  1. بررسی حجیت ظنون در موضوع‌شناسی فقهی؛

وحید قربانی، فقه و اجتهاد، شماره ۳، ۱۳۹۴ش.

  1. حجیت خبر ثقه در موضوعات و قلمرو آن؛

محمدمهدی مزاری، مطالعات اصول فقه امامیه، شماره ۱۱، ۱۳۹۸ش.