آیت‌الله محمد محمدی‌قائنی، زاده ۱۳۴۴ نجف اشرف، پس از سال‌ها حضور در عراق و استفاده از اساتید بزرگ این حوزه از جمله مرحوم آیت‌الله خویی، راهی قم شد و در درس آیات میرزاجواد تبریزی، وحیدخراسانی و منتظری حضور یافت. وی بیش از ۱۵ سال است که درس خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کند. او همچنین بیش از ده سال است که درس خارج فقه پزشکی را به صورت عمومی و در مرکز فقهی ائمه اطهار قم برگزار می‌کند. حاصل این دروس، مجموعه دو جلدی «المبسوط فی فقه المسائل المعاصرۀ: المسائل الطبّیّۀ» است که به برخی از مباحث نوپدید فقه پزشکی می‌پردازد. در زیر گزارشی محتوایی از این کتاب دو جلدی که برگرفته از مدخلی به همین نام در دانشنامه فقه معاصر است، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …

شاید بتوان گفت جرقه پژوهش در فقه هسته‌ای، با فتوای تاریخی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۹ مبنی بر منع ساخت و استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی، در حوزه علمیه قم زده شد. به دنبال این فتوای تاریخی، پژوهش‌های گوناگونی پیرامون حکم استفاده از سلاح‌های هسته‌ای به خصوص در حوزه علمیه قم صورت گرفت که مجموعه مقالات همایش «فقه هسته‌ای» یکی از آنهاست. یکی از مهم‌ترین مقالات در این مجموعه، مقاله آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، دبیر علمی این همایش است که به «فقه تولید، انباشت و به‌کارگیری سلاح‌های غیرمتعارف با محوریت فقه امامیه» می‌پردازد. در زیر، بخشی از این مقاله که به‌کارگیری نظامی از انرژی هسته‌ای بر اساس فقه امامیه را بررسی می‌کند از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …

اگرچه انرژی قرن‌هاست به یکی از مهم‌ترین دغدغه و اولویت‌های بشر تبدیل شده است؛ اما فقه آن، سابقه چندانی ندارد. شاید بتوان گفت از عمر تشکیل این باب فقهی و پرداخت جدی محققان به آن، کمتر از یک دهه می‌گذرد. در اینجا اما این پرسش مطرح می‌شود که آیا فقه انرژی شیعی، مزیتی نسبت به سایر مکاتب فقهی و حقوقی در حوزه انرژی دارد؟ به دیگر سخن، وقتی فقه انرژی شیعی را در عرصه بین‌الملل مطرح می‌کنیم، چه مزایایی را برای آن در قبال مکاتب فقهی و حقوقی دیگر انرژی می‌توانیم مطرح کنیم؟ حجت‌الاسلام دکتر مسعود راعی، استاد تمام حقوق بین‌الملل دانشگاه نجف‌آباد اصفهان معتقد است قواعدی مثل قاعده لاضرر، لاحرج و ممنوعیت هلاکت حرث و نسل، یکی از مزایای رقابتی فقهی شیعی در عرصه انرژی هستند. او با تلفیقی از دانش فقهی و تجربیات حقوق بین‌الملل، مزایای کمتر گرفته شده فقه شیعی در حوزه انرژی را بیان کرد. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر، با استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه نجف‌آباد، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …

لاضرر قاعده‌ای است که از دیرباز به‌عنوان یک قاعده مهم فقهی، و از منظر برخی، اصولی مطرح بوده است. اهمیت این قاعده تا بدان جاست که کتاب‌های مستقل متعددی پیرامون بررسی ابعاد آن نگاشته شده است. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این قاعده، در فقه پزشکی است. در مسائل گوناگون فقه پزشکی، از سقط‌جنین گرفته تا پیوند اعضا و ضمان طبیب ماهر، به این قاعده استدلال شده است. در زیر برخی کاربردهای این قاعده در فقه پزشکی، که برگرفته از مقاله «قاعده فقهی لاضرر و کاربرد آن در فقه پزشکی» نگاشته محمد عدنانی که در مجله «پژوهش‌نامه فقهی»، شماره ۳، سال ۱۳۹۲ منتشر شده است، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه …

حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمدعلی قانع، زاده ۱۳۴۳ یزد و از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق (ع) است. او تقریباً پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، به‌عنوان عضو هیئت علمی در همان دانشگاه مشغول به کار شد و تاکنون مسؤولیت های گوناگونی را در آنجا به عهده گرفته است. دکتر قانع اگر بیشتر در فقه ارتباطات و رسانه به پژوهش پرداخته و مدتی نیز معاونت پژوهش دانشکده ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) را به عهده داشته است، اما علاقه وی به موضوعات نوپدید فقهی به خصوص قواعد فقه‌های معاصر، وی را به یکی از صاحبنظران در این عرصه بدل کرده است. با او پیرامون قواعد فقه سلامت و پزشکی به گفتگو پرداختیم. وی معتقد است فقه سلامت و پزشکی قواعد اختصاصی که در سایر ابواب فقهی به کار نیایند، ندارد؛ اما قواعد فقهی زیادی هستند که کاربرد فراوانی در این باب فقهی نوپدید دارند. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی غنا، در پی می‌آید: ادامه …