منشور حقوق شهروندی در ۲۹ آذر ۱۳۹۵، با حضور رئیس‌جمهور وقت رونمایی گردید. رونمایی از این منشور اما واکنش‌های گوناگونی را برانگیخت. سید رضا حسینی، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل، در یادداشتی، مبانی و جایگاه حقوقی این منشور را واکاوی کرده و یکی از مزایای آن را ذکر «تکالیف شهروندی» در کنار «حقوق شهروندی» عنوان نموده است. مشروح این یادداشت، به قرار زیر است: ادامه …
«تکالیف شهروندی» به‌مثابه فرزندخواندۀ خانواده شهروندی است؛ آن‌چنان که هم عضو این خانواده است و هم هیچ‌گاه جایگاه فرزندان حقیقی نظیر «حقوق شهروندی» را ندارد. تلازم میان حقوق و تکالیف اگرچه در میان برخی نگاشته‌های حقوق شهروندی، مورد تصریح قرار گرفته است؛ اما تکالیف شهروندی هیچ‌گاه به‌صورت جدی و مستقل در میان کتاب‌های حقوقی و فقهی شهروندی مورد واکاوی قرار نگرفته است.
مشروح این مقاله در زیر می‌آید.🔻 ادامه …
حقوق شهروندی جاده‌ای یکسویه نیست که تنها به مقصد شهرداری و مطالبات مردم از آن ختم شود؛ شهروندان نیز تکالیفی دارند که رعایت آن برای داشتن شهری آباد و پیشرو ضروری است.
مقاله «حقوق و تکالیف شهروندی» به دنبال کشف روابط بین حقوق و تکالیف شهروندی است. محمدرضا پورغلام، کارشناس ارشد حقوق خصوصی، در این مقاله، تلاش دارد تا ابعاد کمتر گفته شده نسبت میان این دو مفهوم حقوقی را با تمرکز بر محیط شهری واکاوی کند. خلاصه‌ای از این مقاله، در پی می‌آید:🔻 ادامه …
«رابطه متقابل حاکم و مردم در اندیشه جان لاک (بر اساس نظریه توماس اسپریگنز)»، عنوان مقاله‌ای است که داراب فولادی و همکارانش در شماره ۲۶ مجله «جامعه‌شناسی سیاسی ایران» (دی ۱۴۰۱) منتشر کرده‌اند. در این مقاله، به این نکته اشاره می‌شود که شهروندان صرفاً از حقوق برخوردار نیستند بلکه تکالیفی نیز به عهده ایشان هست، چه تکالیف در مقابل حکومت و چه در مقابل سایر شهروندان. مشروح این مقاله در زیر می‌آید. ادامه …
تکالیف شهروندی، مفهومی آن قدر نو است که نیازمند واکاوی فراوانی است. یکی از ابتدایی‌ترین واکاوی‌ها پیرامون تکالیف شهروندی، تبیین نسبت آن با حقوق شهروندی و پاسخ به این پرسش مهم است که چرا علی‌رغم اینکه حقوق شهروندی، یک گفتمان رایج و جدی در حقوق است اما تکالیف شهروندی، جایگاه معتنابهی در فقه و حقوق ندارد؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید باقر محمدی، استاد و پژوهشگر حقوق، در این یادداشت اختصاصی، در پی پاسخ به این پرسش‌هاست. ادامه …
همچنان که یکی از حقوق شهروندی، حق رعایت شدن حریم خصوصی توسط دیگران است، یکی از تکالیف شهروندی نیز لزوم رعایت حریم خصوصی دیگران است. اما حریم خصوصی چیست و در احکام اسلامی و حقوق ایران، چه جایگاهی دارد؟ حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی کریمی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته حقوق گذرانده است، در این یادداشت اختصاصی، به این پرسش پاسخ می‌دهد: ادامه …
تکالیف شهروندی به‌مانند حقوق شهروندی، دارای مبانی و پیش‌فرض‌هایی است که در گزاره‌های تکالیف شهروندی تأثیرگذار خواهند بود. دکتر حامدی، دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی و دکتری فقه و مبانی حقوق از دانشگاه تهران که هم اکنون در دانشگاه کابل به تدریس اشتغال دارد، در این یادداشت اختصاصی، در پی پرداخت به برخی از این مبانی است. ادامه …
پیرامون «فقه تکالیف شهروندی»، کتابی که به‌صورت اختصاصی و بدون پرداخت به «حقوق شهروندی»، تکالیف شهروندی را مورد بحث‌وبررسی قرار دهد یافت نشد؛ اما از باب ملازمه بین حقوق و تکالیف، شاید بتوان گفت تمام کتبی که از حقوق شهروندی و فقه حقوق شهروندی گفتگو می‌کنند، عملاً به تکالیف شهروندی و فقه تکالیف شهروندی نیز پرداخته‌اند. در این میان، تعداد کتاب‌های کمی وجود دارند که در عنوانشان، به «تکالیف شهروندی» تصریح کرده‌اند یا در محتوایشان، بخش مستقلی را به تکالیف شهروندی پرداخته‌اند. این کتب نیز تمام حقوقی بوده و اختصاص به دانش فقه ندارند؛ بنابراین می‌توان گفت هیچ کتابی که صرفاً به «فقه تکالیف شهروندی» پرداخته باشد یافت نشد. در زیر برخی کتاب‌هایی که به تکالیف شهروندی پرداخته‌اند، فارغ از سطح علمی و مخاطبشان، به‌صورت مختصر، گزارش می‌شوند:🔻 ادامه …
فقه تکالیف شهروندی به‌مانند سایر ابواب فقهی، برای اینکه به بازیگری مهم در میان مکاتب فقهی و حقوقی دنیا بدل شود، باید در عرصه بین‌الملل حضور داشته باشد. حال پرسش این است که مزیت یا مزایای این باب فقهی نسبت به مکاتب فقهی و حقوقی رقیبش در میان سایر ادیان و مذاهب چیست؟ حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی قانع که سفرهای خارجی متعددی داشته و در کشورهایی نظیر غنا و سیرالئون، سال‌ها زندگی و مدیریت کرده است، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر، این مزایا را بیان می‌کند. مشروح گفتگو با این عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع)، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …
تکالیف شهروندی با تکالیف فقهی متفاوت است؛ چرا که می‌خواهد تکالیفی را نه برای عموم مردم و نه برای مسلمانان، بلکه صرفاً برای شهروندانی که تابعیت یک کشور را دارند بار کند. اگرچه حقوق شهروندی و فقه حقوق شهروندی در سال‌های اخیر، تااندازه‌ای شناخته شده است اما تکالیف شهروندی و فقه تکالیف شهروندی، مفهومی به‌غایت نوپدید است. همین نوپدید بودنِ آن در کنار دیگر مباحث نوینی که مطرح می‌کند چالش‌هایی را برای فقه‌پژوهان به دنبال می‌آورد که مناسب است پیش از تشکیل این باب فقهی، مورد واکاوی و آسیب‌شناسی قرار گیرند. حجت‌الاسلام مصطفی دُرّی، قائم‌مقام و معاون پژوهش پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، در این گفتگوی اختصاصی، به واکاوی این چالش‌های می‌پردازد. وی معتقد است مخالفین فقه تکالیف شهروندی هم در میان سنتی‌ها هستند و هم در میان نواندیشان. به باور وی، مهم‌ترین چالش این باب فقهی نوپدید، بیان ابعاد و حدود و ثغور دقیق است. او در این مصاحبه تفصیلی، توضیحات بیشتری پیرامون این باور خود می‌دهد.
مشروح این گفتگو، از نگاه شما می‌گذرد: 🔻 ادامه …