دبیر گروه فقه و حقوق مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۱۸

موضوع‌شناسی در فقه شیعه اگرچه از ابتدای تشکیل دانش فقه وجود داشته است؛ اما ایجاد گفتمان آن و رجوع جدی به متخصصین برای فهم موضوعات پیچیده دوران معاصر، در دهه‌های اخیر مرسوم شده است. شاید مهم‌ترین فعالیت در این زمینه را بتوان تشکیل مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی دانست. اما آیا اهل‌سنت نیز تلاش‌هایی جدی برای واکاوی دقیق موضوعات احکام فقهی داشته‌اند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علیرضا حسینی معتقد است اگرچه برخی تلاش‌ها از سوی فقهای معاصر اهل‌سنت در این راستا دیده می‌شود اما اصل اولی در فقهای اهل‌سنت، عدم اعتنا به مباحث موضوع‌شناسی است. مشروح گفتگوی اختصاصی و جذاب فقه معاصر با این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، در پی می‌آید: ادامه 

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی مهریزی، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر:

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۱۷

حجت‌الاسلام مهدی مهریزی، علاوه بر تدریس و پژوهش در عرصه‌های مختلف دانش فقه، یک کتابشناس قهار نیز به شمار می‌آید. قریب به سه دهه مدیریت کتابخانه تخصصی فقه و حقوق، وی را یکی از آشناترین افراد با جدیدترین نگاشته‌های فقهی جهان اسلام قرار داده است. با وی پیرامون موضوع‌شناسی در فقه اهل‌سنت، به گفتگو نشستیم. وی معتقد است اهل‌سنت موضوع‌شناسی را علاوه بر اینکه به‌صورت فردی پیگیری می‌کرده‌اند، به‌صورت سازمانی نیز بیش از ۴۰ سال است که انجام می‌دهند؛ رویکردی که باید در فقه شیعه نیز مورد توجه قرار گیرد. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر با مدیر کتابخانه فقه و حقوق، در پی می‌آید:🔻 ادامه 

نگاهی به کتاب «موضوع‌شناسی، دانشی نو»؛

محمدصادق ابراهیمی

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۱۶

موضوع‌شناسی، دانشی نو، اثر تحقیقی و فقهی است که توسط جناب آقای استاد عباس ظهیری تألیف و تدوین شده است. انتشارات مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم این اثر را در ۲۰۸ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۸ چاپ و منتشر کرده است. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه 

نگاهی به کتاب «علم موضوع‌شناسی (فقه الموضوعات)»

محمدصادق ابراهیمی

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۱۴

علم موضوع‌شناسی (فقه الموضوعات) کتابی است که توسط دکتر محمدجعفر لنگرودی نگاشته شده و انتشارات گنج دانش آن را در ۱۶۸ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۷ در تهران، چاپ و منتشر کرده است. این کتاب، حاوی نکاتی گوناگون در قالب شش اصل کلی پیرامون موضوع‌شناسی است. باری، قلم نویسنده و نوع ورود و خروج او به مباحث، حاکی از این است که صرفاً در مقام بیان جستارها و نکاتی پیرامون موضوع‌شناسی بوده است نه نوشته‌ای منسجم و دارای ارتباط روشن بین مطالب. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه 

مدیر پژوهشکده فقه و حقوق، در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر:

موضوعات احکام فقهی اگرچه سابقه‌ای به درازنای خودِ احکام دارند؛ لکن گفتگو و بحث استقلالی پیرامون آنها، سابقه چندانی ندارد. در دهه‌های اخیر و باتوجه‌به تحولات پرسرعت دنیای معاصر، موضوعات جدید، پیچیدگی‌های جدیدی پیدا کرده‌اند و بر همین اساس، موضوع‌شناسی نیز اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. یکی از مهم‌ترین پرسش‌های فراروی موضوع‌شناسی فقه معاصر، مرجع تشخیص موضوعات و مصادیق معاصر است؟ اگرچه فقه همواره بر این نکته تأکید داشته‌اند که مرجع تشخیص موضوعات، عرف است؛ اما آیا موضوعات پیچیده و تخصصی عصر کنونی را نیز می‌توان به عرف عرضه کرد و انتظار فهم دقیقی از آن را داشت؟ آیا فهم عرف در موضوعات معاصر نیز حجت است؟ آیا همان‌طور که عرف، مرجع تشخیص موضوعات است، مرجعیت تشخیص مصادیق را نیز به عهده دارد؟ این پرسش‌ها را با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیف‌الله صرامی در میان گذاشتیم. مدیر پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی معتقد است مرجع تشخیص موضوعات با مرجع تشخیص مصادیق، متفاوت است. به باور این استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، مرجعیت عرف در تشخیص موضوعات، به معنای نادیده‌گرفتن نقش دانش‌های مرتبط با آن موضوعات نیست. مشروح گفتگوی اختصاصی فقه معاصر، با این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه 

حجت الاسلام والمسلمین حیدر همتی طی یادداشتی اختصاصی بررسی کرد:

پرونده موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا، چیستی، ابعاد و روش/۱۲

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۰

موضوع‌شناسی اگرچه سابقه نسبتاً زیادی دارد و اساساً کشف حکم شرعی بدون توجه به موضوع آن، ممکن نیست؛ اما پیچیدگی موضوعات در دنیای مدرن، آن‌چنان شده است که موضوع‌شناسی موضوعات جدید فقه معاصر، امری به‌غایت دشوار و ذوابعاد گردیده است. یکی از پرسش‌ها دراین‌رابطه، این است که اساساً مرجع تشخیص موضوعات مسائل جدید دانش فقه کیست؟ آیا فقیه است یا مکلف یا کارشناس خبره یا شورای کارشناسان یا…؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین، استاد و مدیر سابق مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) تهران که سال‌هاست در زمینه فقه نظام و ابعاد فقه‌های معاصر به تدریس و پژوهش می‌پردازد، در این یادداشت اختصاصی، به واکاوی این مسئله پرداخته است. ادامه 

گزارش کتاب «نقش موضوع‌شناسی در فقه»

پرونده موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا، چیستی، ابعاد و روش/11

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۰

«نقش موضوع‌شناسی در فقه»، عنوان کتابی است که توسط جناب آقای طه سمیعی نگاشته شده و مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه آن را در ۸۰ صفحه وزیری، به سال ۱۳۹۷ در اصفهان، منتشر کرده است. نوشته پیش‌رو گزارش محتوایی این کتاب است. ادامه 

مصطفی دُرّی در گفتگوی اختصاصی با فقه معاصر:

پرونده موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا، چیستی، ابعاد و روش/10

مبادی موضوع شناسی فقهی در موضوعات نوپیدا / ۰

مصطفی دُرّی، سال‌هاست که به پژوهش در فقه‌های معاصر و مسائل و مبادی آنها می‌پردازد. نگارش کتاب‌ها و مقالات گوناگون در فقه مدیریت شهری، فقه هنر، فقه محیط‌زیست و روش‌شناسی فقه معاصر، وی را به یکی از مهم‌ترین کارشناسان فقه‌های معاصر بدل کرده است. با او پیرامون آینده موضوع‌شناسی احکام فقهی گفتگو کردیم. او معتقد است در آینده، دیگر فقیهی که متخصص در همه ابواب فقه باشد نخواهیم داشت، چه رسد به جامع معقول و منقول. قائم‌مقام پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر، درعین‌حال معتقد است که فهم موضوع و ابعاد آن، صرفاً باید توسط فقیه صورت پذیرد و صرف بیان موضوع توسط کارشناس، نمی‌تواند به منزله موضوع‌شناسی فقهی قلمداد شود. مشروح گفتگوی جذاب و اختصاصی فقه معاصر، با این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم، از نگاه شما می‌گذرد: ادامه